اساس کار دماسنج ها براساس انبساط و انقباض جیوه و الکلی می باشد که در داخل آنها قرار دارد. تفاوت دماسنج های جیوه ای و الکلی در محدوده ی اندازه گیری این دو می باشد. دماسنج جیوه ای در دمای 39- درجه سانتیگراد منجمد می شود بنابراین از آن برای دماهای پایین از این مقدار نمی توان استفاده نمود. از طرفی دیگر الکل در دمای 75 درجه سانتیگراد تبخیر می شود و تصور می رود قادر به اندازه گیری دماهای بالاتر نمی باشد اما طراحی دماسنج های الکلی به صورتی است که در ابتدا محفظه ی میله ای دماسنج خلا بوده به واسطه ی ورود الکل به این بخش مقداری از مولکول های الکل تبخیر شده و فشار ناشی از بخار مولکول های اتانول می باشد و به واسطه ی همین فشار مانع جوشیدن الکل در دماهای نسبتا بالاتر می گردد.