کربوکسی متیل سلولز یا CMC چیست؟

CMC با فرمول شیمیایی (CH2-COOH-) عبارت است از یک گرد سفید رنگ، بی‌بو، بدون رنگ، قابل تعلیق در آب و تحت شرایط نرمال غیر قابل تخمیر می‌باشد. در واقع کربوکسی متیل سلولز یک پلیمر آنیونی محلول در آب است که از سلولز  ساخته می‌شود. به طور کلی می‌توان گفت که این ماده دارای خواص و ویژگی­‌های زیر می­‌باشد. از نظر خواص شیمیایی و فیزیکی مورد لزوم در محیط استفاده معمولا از آن به جای نشاسته و مواد طبیعی محلول در آب که نسبتا گران‌قیمت هستند مانند آلژینات سدیم، حنزه ایرلندی، صمغ تراگاکانت و ژلاتین استفاده می‌گردد. این ماده (CMC) که ابتدا در آلمان کشف و سپس در آمریکا و بعد در سایر کشورهای غربی گسترش یافته، در دو گرید صنعتی و خوراکی به صورت فراگیر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

فروش کربوکسی متیل سلولز(CMC) برای کاربردهای مختلف

ویژگی‌های کاربردی CMC علاوه بر غلظت بخشی، چسبندگی و ایجاد استحکام، عامل انتشار، عامل نگهدارنده آب، حفظ حالت کلوییدی، تثبیت‌کننده، عامل تعلیق‌ساز، امولسیون ‌ساز و عامل تشکیل لایه است. به دلیل ویژگی‌های متنوع، کربوکسی متیل سلولز (Carboxymethyl cellulose) در طیف گسترده‌ای استفاده می‌شود.

پیشرفت‌های عمده در تکنولوژی و کیفیت و کاربری این محصول باعث شده امکاناتی فراهم گردد تا بتوان از کربوکسی متیل سلولز در کاربردهای بسیاری نظیر خوراکی، دارویی، صنایع شوینده، رنگ و رزین و رونمای ساختمان ، چسب‌ ها، نساجی، چاپ و تکمیل پارچه، کاشی و سرامیک، سفال و چینی، کاغذ، الکترود جوشکاری، فرش و موکت، گل حفاری چاه‌ های نفت، تخته‌ های چند لایه، چرم مصنوعی و مواد‌ آرایشی، سموم و آفت کش ها و غیره استفاده کرد.

مصارف کربوکسی متیل سلولز در صنایع غذایی

گرید غذایی کربوکسی متیل سلولز که بعضا به آن صمغ سلولز نیز گفته می‌­شود، یکی از مشتقات سلولز است. سلولزی که برای ساخت این ماده استفاده می­‌شود عمدتا از پنبه و یا خمیر چوب بدست می‌آید.

فروش کربوکسی متیل سلولز در صنایع غذایی از نوع خوراکی آن بوده و ویژگی ‌های کاربرد کربوکسی متیل سلولز در صنایع غذایی غلظت‌ دهندگی، امولسیون کننده، نگهدارنده و جذب کننده آب، نگهدارنده و تثبیت‌کننده، عامل حفظ شکل و ظاهر (رئولوژی) می‌باشد، که با داشتن این ویژگی ‌ها می‌تواند به جای ژلاتین و مواد دیگر استفاده شود که نه تنها از لحاظ اقتصادی به صرفه است بلکه باعث حفظ طعم واقعی و تازگی غذا است و مدت زمان قابل مصرف بودن ماده غذایی را بالا می‌برد و یکی از ضروری‌ ترین افزودنی‌ های خوراکی محسوب می شود که هم اکنون به طور گسترده ‌ای در بستنی با کیفیت بالا جهت مقاومت در برابر ذوب شدن، در تولید انواع شیرینی، بیسکویت و کیک، کلوچه، آب ‌نبات، انواع آب میوه و نوشیدنی‌های مایع، محصولات لبنی و گوشتی، غذاهای منجمد، ماکارونی فوری، کنسروها و کمپوتهای میوه استفاده می‌گردد و همچنین CMC می‌تواند برای پایدار کردن و محافظت از پروتئین ‌ها به وی‍ژه پروتئین سبوس مصرف شود.

مصارف CMC در مواد دارویی، آرایشی و شیمیایی

فروش Carboxymethyl cellulose به حوزه های دیگر از جمله دارویی، آرایشی و شیمایی به منظور تعلیق‌ساز ذرات، ابقاء رنگ، محافظ پوست، پراکندگی یکدست، زداینده چرک و لکه، غلظت‌ بخش و تثبیت کننده، روان‌ساز، یکدست‌کننده صورت می پذیرد. این مواد هم چنین در تولید خمیردندان به دلیل مزه و طعم و جلا دهنده بودن آن، کرم‌ های دست، شامپوها، خمیر ریش‌ تراش مایع، و به دلیل آب دوستی و عمل متورم کردن کاربرد وسیعی در قرص‌ های دارویی دارد.

مصارف CMC در صنعت نساجی

هماهنگ‌کننده تار و پود، نگهدارنده و جذب‌کننده آب، غلظت دهنده در خمیرهای چاپ و ماده اولیه در فرایندهای مختلف تکمیل، چسب مناسب برای الیاف و تشکیل دهنده لایه، عامل استحکام و هماهنگی به جای گرین (دانه) هماهنگ کننده تار و پود و مقاوم کننده در برابر فرسودگی بوده و پارچه‌هایی که با الیاف نخی و کتان هستند را از لحاظ وزنی سبک می‌ کند و مانع از بین رفتن و فساد آن ها می‌شود. این ماده به عنوان ماده اولیه در خلال فرایند چاپ، مخصوصا به روی پارچه‌های ابریشمی به کار می‌رود. نیز در آهار زنی نخ‌های مصنوعی کاربرد دارد.

مصارف CMC در رنگ و رزین

فروش کربوکسی متیل سلولز به عنوان عامل کنترل ویسکوزیته در رنگ های امولسیون انجام می‌شود و نیز در حرکت قلم‌مو اثر مطلوبی دارد. در رنگهای محلول به عنوان ماده‌ای برای پر کردن منافذ در سطوح منفذدار سطح دیوار گچی و غیره قبل از استعمال رنگ و روغن به کار می‌رود. این ماده عامل حجم‌دهنده خوبی برای مواد پرکننده می‌باشد. نگهدارنده و جذب‌کننده آب، تشکیل‌دهنده لایه، تعلیق‌ ساز ذرات، نگهدارنده رنگ، غلظت‌دهنده، تثبیت‌کننده و یک دست‌کننده می‌باشد.

مصارف CMC در صنعت شوینده ‌ها و صابون ‌ها

از ویژگی ‌های منحصر به فرد Carboxymethyl cellulose این است که افزایش مقدار کمی از آن به شوینده ‌ها موجب معلق ماندن چرک جدا شده می ‌گردد و دارای حداکثر قدرت حل کردن چرک و چربی می‌ باشد. CMC حدفاصل تار و پود پارچه را پر می ‌کند و اجازه نمی ‌دهد چرک در لابه ‌لای آن جا گیرد و به اصطلاح از چرک مردگی جلوگیری می ‌کند و از همه مهم تر این که می‌ تواند امولسیون صابون و یا محلول را غلظت داده و ساختار آن را تثبیت ‌بخشد و نیز تعلیق ‌ساز ذرات و خاک بوده و به پوست آسیبی نمی‌ رساند.

مصارف CMC در صنعت کاغذ‌ سازی و مقوا

این ماده در پروسه کاغذسازی، مقاومت در برابر ساییدگی و یکنواختی سطح و ویژگی ضد شکنندگی، قدرت کشش و سختی کاغذ را بالا می ‌برد. تشکیل دهنده لایه چسبنده، غلظت ‌بخش، باعث افزایش استحکام، عامل بهبودی سطح و جلای آن بوده و نیز انعطاف سطح در برابر تاشدگی را بهبود می ‌بخشد. در ساخت مقوای چین‌ دار به عنوان عامل کنترل کننده ویسکوزیته، و تثبیت کننده برای خمیرهای نشاسته‌ ای و چسب آن قابل استفاده می‌باشد.

مصارف CMC در صنعت کاشی و سرامیک

این ماده به عنوان نوعی تثبیت‌کننده، نگهدارنده و جذب‌کننده آب، تشکیل‌دهنده لایه، غلظت‌دهنده و تثبیت‌کننده و برای جلاها جهت بهسازی استحکام قطعه قالب در صنایع کاشی‌سازی و سرامیک مورد استفاده می‌باشد و می‌تواند به عنوان غلظت‌دهنده در قالب‌های کوزه‌گری استفاده و محصولات را زیبا و بدون هیچ گونه ترک و حباب و عیب گرداند و قدرت چسبندگی را افزایش دهد و باعث شکل‌ پذیری آسان و افزایش استحکام آن تا ۲ یا ۳ برابر شود. افزودن این ماده قدرت پخش‌شوندگی لعاب را بهبود می‌بخشد و نیز باعث استحکام چسبندگی بین لعاب و سرامیک می‌گردد.

مصارف CMC در حفاری چاه ‌های نفت

این ماده به عنوان عامل مهمی در بهبود کیفیت گل حفاری عمل می‌کند. نوع با ویسکوزیته بالای آن برای ایجاد غلظت و نوع با ویسکوزیته پایین به عنوان عاملی در کاهش ضایعات فیلتراسیون محلول حاصل حفاری نفت است. کنترل کننده اتلاف مایع ، جاذب و نگهدارنده آب ، عامل درزگیری دیواره چاه ، تعلیق ساز خاک و نیز غلظت ‌دهنده روانی می‌باشد.

این ماده در سموم و آفت ‌کش ها به عنوان عامل تعلیق ‌ساز استفاده می ‌شود. فروش کربوکسی متیل سلولز در حوزه های مربوط به کشاورزی به صورت انبوه انجام می شود.