هیدروفلوریک اسید چیست و چه کاربردهایی دارد؟
همانطور که از نام این اسید پیداست، عضوی از خانواده کربوکسیلیک اسیدها می‌باشد، اما با این حال قدرت اسیدی بسیار ضعیفی دارد. از طرفی با وجود این‌که قدرت اسیدی بسیار پایینی دارد، بسیار سمی بوده و نباید به هیچ عنوان در تماس با پوست دست انسان قرار بگیرد. از این اسید به نام‌های دیگری چون فلوراین یاد می‌کنند؛ به این دلیل که در اصل فلوریک اسید یک فلوراید هیدروژن در آب بوده است.
هیدروفلوریک اسید (Hydrofluoric acid) که به اسید HF و اسید فلوئوریدریک هم معروف است، در آب و بسیاری از حلال‌های آلی انحلال پذیری دارد، اما این میزان انحلال در ترکیباتی چون اتر به مراتب بسیار کمتر از سایر ترکیبات می‌باشد. هیدروفلوریک اسید همانند سایر اسیدها بوی بسیار تند و تیزی دارد و به صورت گاز سفید رنگی است که زمانی که با آب ترکیب شود قدرت اسیدی آن ضعیف‌تر خواهد شد.
جدول ویژگی‌های ساختاری
| نام ماده شیمیایی | هیدروفلوریک اسید _ Hydrofluoric acid |
| فرمول شیمیایی | HF |
| جرم مولی | 20.0063 g/mol |
| نقطه جوش | 19.5 °C |
| نقطه ذوب | -83.55 °C |
کاربرد هیدروفلوریک اسید
از جمله موارد کاربرد هیدروفلوئوریک اسید می‌توان به موارد زیر اشاره داشت؛
- از این اسید هم در بخش صنعتی و هم در بخش غیر صنعتی استفاده می‌شود.
- به دلیل داشتن خاصیت اسیدی، از آن در تهیه و ساخت انواع پاک‌کننده‌ها استفاده می‌کنند.
- در آزمایشگاه‌های شیمیایی از هیدروفلوریک اسید به عنوان یک ماده کاهنده و اکسید کننده استفاده می‌کنند.
- در بسیاری از محلول‌های صنعتی از آن به عنوان حلال استفاده می‌شود.
- در بخش تصفیه آب در تصفیه خانه‌ها از هیدروفلوریک اسید به عنوان یک ماده گندزدا استفاده می‌شود.
- اسید فلوئوریدریک را درپالایشگاه‌های نفت خام استفاده می‌کنند.
- این اسید را می‌توان در ترکیباتی چون تفلون، فرن و فلوئوروکربن‌ها پیدا کرد.
- برای تولید کربنات مصنوعی از هیدروفلوریک اسید استفاده می‌شود.
- به دلیل خاصیت سمی و اسیدی که دارد، از آن در تولید سم حشره‌کش استفاده می‌شود.
- از هیدروفلوئوریک اسید در ساخت فلوراید استفاده می‌شود.
- یکی از رایج‌ترین موارد کاربرد این اسید، استفاده از آن در صنایع شیشه سازی می‌باشد؛ در بخش حکاکی روی شیشه از این اسید به وفور استفاده می‌شود.
نکات ایمنی و خطرات هیدروفلوئوریک اسید
هیدروفلوریک اسید یک ماده سمی – اسیدی بسیار خطرناک است. به همین دلیل توجه به نکاتی که در ادامه عنوان خواهد شد، هنگام کار با این ماده، حائز اهمیت است.
- این ماده به قدری سمی و خطرناک است که اگر با پوست دست تماس داشته باشد باعث سوختگی‌های شدید و زخم‌های بسیار عمیق می‌شود. برای کار با هیدروفلوریک اسید می‌بایست از دستکش‌های مخصوص کار استفاده کرد. و در صورت تماس با پوست دست نیز بهتر است به پزشک مراجعه نمایید.
- اگر بخار و گاز متصاعد شده از این اسید با چشم برخوردی داشته باشد و یا از طریق هوا استنشاق شود، ممکن است خطرات جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد. بنابراین حتماً برای کار با آن، از عینک محافظ و ماسک‌های فیلتر دار استفاده کنید.
- زمانی که به پوست دست برخورد کند، ممکن است در همان لحظه تغییری ایجاد نشود، اما در اصل در زیرپوست منجر به تخریب بافت‌ها خواهد شد و بعد از گذشت چند ساعت به مرور زمان آثار سوختگی به روی دست پدیدار می‌شود.
شرایط نگهداری
هیدروفلوریک اسید را به هیچ عنوان نباید در معرض نور خورشید قرار داد؛ به دلیل این‌که این اسید ممکن است با اکسیژن و شیشه واکنش شیمیایی دهد، می‌بایست در ظروف پلاستیکی که مات باشند و نور از آن‌ها عبور نکند، نگهداری شود.
گاز متصاعد شده از آن به قدری سمی خواهد بود که ممکن است فردی در صورت استنشاق آن، به طور آنی ایست قلبی کند.
