نکاتی درباره کاربردها و میزان استفاده از سولفات مس

سولفات مس ( Copper(II) sulfate )با فرمول شیمیایی ( CuSO4 ) ترکیبی از مس و گوگرد است و به همین دلیل به نام کات کبود هم شناخته می‌شود، این ترکیب معدنی و غیرآلی در آب انحلال‌پذیر است و از آب به عنوان حلال آن استفاده می‌شود. سولفات مس با توجه به ترکیب پیچیده و متفاوتی که دارد به رنگ‌های مختلفی چون آبی ( سولفات مس 5 آبه )، سبز کم‌رنگ، سفید و خاکستری وجود دارد. البته رنگ سولفات مس به مقدار آب‌های موجود در فرمول شیمیایی آن نیز بستگی دارد. از این ترکیب معدنی در بخش‌های مختلف صنعتی و آزمایشگاهی استفاده می‌شود و در دو نوع سولفات مس 5 آبه و سولفات مس بدون آب وجود دارد.

• سولفات مس بدون آب: سولفات مس بدون آپ به شکل پودری و بی رنگ است و برای به دست آوردن این ماده معدنی بسیار کمیاب باید دما را تا 150 درجه بالا ببرند تا این سولفات مس تولید شود.
• سولفات مس 5 آبه: این سولفات مس به دلیل آبی رنگ بودنش به کات کبود یا گوهر آبی معروف شده و در ترکیب ساختاری خود 5 مولکول آب دارد. این مس سولفات 5 آبه علاوه بر اینکه به راحتی در آب ترکیب می‌شود قابلیت انحلال‌پذیری در اتانول، گلیسرول و متانول را دارد.

سولفات مس چگونه تهیه می‌شود؟

این ترکیب معدنی همانند سایر ترکیبات معدنی دیگر علاوه بر تولید به روش صنعتی و از طریق واکنش‌های شیمیایی به طور طبیعی نیز ساخته می‌شود.

روش طبیعی تهیه سولفات مس: در این روش تنها کافی است سنگ معدنی مس در مجاورت تماس با هوا و شست و شو قرار بگیرد. به این ترتیب به مرور زمان به سولفاته تبدیل خواهد شد، نقش باکتری‌ها در این روش بسیار مهم و تاثیرگذار است به این دلیل که باکتری‌ها روند تولید سولفاته را تسریع می‌کنند.

روش صنعتی تهیه سولفات مس: در این روش تنها کافی است سنگ معدنی مس را در سولفوریک اسید غوطه‌ور کرده، سپس آن را در یک راکتور با حرارت کم و با اضافه کردن آب و اکسیژن به میزان مشخص و برای مدت زمان مشخص حرارت داده، در نهایت مس محلول محصول نهایی این واکنش بوده که با استفاده از روش‌های تبخیر و بلور‌سازی به سولفات مس تبدیل خواهد شد.

نقش سولفات مس در تصفیه آب

سولفات مس علاوه بر کاربردهای بی‌شماری که در بخش‌های مختلف دارد در بخش تصفیه آب هم نقش بسیار مهمی را ایفا خواهد کرد، از این ترکیب معدنی در استخر‌ها و تصفیه‌خانه‌ها به عنوان یک ماده ضدجلبک استفاده می‌کنند. این ماده شیمیایی با توجه به ساختار و فرمول پیچیده‌ای که دارد از رشد جلبک در استخر‌ها و مخازن آب جلوگیری خواهد کرد. در بسیاری از مخازن پروش ماهی و میگو هم با هدف جلوگیری از رشد جلبک‌ها و تمیز نگه‌داشتن آب برای حفظ سلامتی آبزیان از کات کود یا همان سولفات مس استفاده می‎شود.

ویژگی‌ها و کاربردهای سولفات مس

• از این ماده به عنوان یک رنگ‌دهنده در صنعت ساخت شیشه، کاشی، سرامیک و چسب استفاده می‌شود.
• در بخش کشاورزی در بسیاری از کودهای تقویتی، سم‌های حشره‌کش و ضد قارچ‌ها از سولفات مس استفاده می‌کنند.
• در بخش دارویی و درمانی از این ترکیب آلی در ساخت و تهیه انواع داروهای تزریقی و خوراکی ضدقارچ استفاده می‌شود.
• یکی از مهم‌ترین کاربردهای سولفات مس در تهیه سم پشه مالاریا بوده که در کشورهای آفریقایی بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
• در ساخت و تهیه مواد آتش‌‌بازی به وفور استفاده می‎‌شود.

خطرات و مضرات استفاده از سولفات مس

با توجه به اینکه این ترکیب معدنی( سولفات مس) از درصد بسیار بالایی مس ساخته شده است پس برای سلامتی انسان چندان مضر نیست اما همانند سایر ترکیبات شیمیایی از مواد معدنی و شیمیایی ساخته شده، پس بهتر است در حین کار با آن از دستکش مخصوص کار و عینک محافظ استفاده شود.

منبع:

copperalliance